قطب علمی

یکی از چهار محور اصلی چشم انداز 20 ساله کشور در افق 1404، پاسخگویی نظام علمی آموزشی به نیازهای جامعه و صنعت و همچنین دستیابی به جایگاه اول علمی و فناوری در سطح منطقه، تعریف و تعیین شده است. یکی از استراتژی­های اصلی جهت دستیابی به این چسم انداز ایجاد مراکز علمی ویژه و تخصصی محسوب می­شود. این مراکز یکی از مهمترین عوامل محرک توسعه کشورها در قرن بیست و یکم، شناخته می شوند که همچون موتورهای محرک توسعه علاوه بر تأمین نیازهای صنعت و جامعه، در تعامل نزدیک با نهادهای مولد فکر و اندیشه ایفای نقش می کنند.

یکی از مقوله­هایی که نیاز مبرمی به فعالیت مراکز تخصصی علمی و فناوری دارد حوزه تندرستی و سلامت عمومی است. تندرستی یک از نیازهای اساسی و مطلوبیت­های جامعه محسوب می­شود. ورزش و فعالیت­بدنی از روش­های اصلی دستیابی به تندرستی به صورت فراگیر و پایدار است. کاربرد ارزشمند ورزش در زمینه­های مختلف موجب شده است بسیاری از کشورها با بهره­گیری هوشمندانه از اهرم اقتصادی و علمی خویش، برای رشد و ارتقای این پدیده در درون مرزهای خویش بکوشند. در ایران با توجه آمار و اطلاعات نگران کننده از وضعیت شاخص­های سلامتی، بیماری­ها، کیفیت زندگی، مشارکت اجتماعی، اوقات فراغت در اقشار مختلف کشور نیاز اساسی به تولید و نشر دانش و اطلاعات، تولید تجهیزات و تکنولوژی، تربیت­ متخصصان و ارائه خدمات و مشاوره برای ترویج فعالیت ورزشی و ارتقای تندرستی وجود دارد. از بین نقش‌ها و متولیان مختلف در توسعه فعالیت ورزشی و ترویج تندرستی مراکز آموزشی، علمی و فناروی نقش پایه و محوری دارند. این مراکز با تربیت نیروی متخصص، تولید علم و فناوری و ارائه خدمات و مشاوره نقش مکملی نسبت به اقدامات دولت و خدمات بازار و صنعت ایفا می­کنند. به طور مشخص امروزه فراتر از دانشگاه­ها و پژوهشگاه­ها این نقش به طور ویژه توسط قطب­های علمی و دپارتمان­های حرفه­ای ایفا می­شود. با توجه به فقدان چنین مراکز تخصصی و ویژه در حوزه ورزش و علوم ورزشی کشور، وجود یک قطب علمی توانمند و کارآمد یکی از ضرورت­های اصلی توسعه علمی و تکنولوژیک ورزش و سلامت در کشور قلمداد می­شود.

قطب­های علمی در درون و وابسته به موسسات علمی و آموزشی مانند دانشگاه­ها شکل می­گیرند. با توجه به اینکه دانشکده­های علوم ورزشی مهم­ترین مراکز دانشگاهی در حوزه ورزش کشور هستند بنابراین محل مناسبی برای استقرار قطب­های علمی حوزه ورزش محسوب می­شوند. در این میان دانشکده تربیت­بدنی و علوم ورزشی دانشگاه گیلان از جایگاه ممتازی برخوردار است. این دانشکده با داشتن دپارتمان­های تخصصی و متخصصان توانمند می­تواند به عنوان یکی از قطب­های علمی و فناوری برجسته کشور در زمینه علوم ورزشی و تندرستی به نقش آفرینی منطقه­ای، ملی و حتی بین المللی در صنعت ورزش و سلامت بپردازد. قطب علمی "علوم ورزشی و تندرستی" استقرار یافته در دانشگاه گیلان به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز علمی کشور در انجام مطالعات حوزه علوم ورزشی با رویکرد تندرستی پیشتاز و مرجع خواهد بود. این مرکز با تشکیل مجموعه­ای از متخصصین علوم ورزشی و تندرستی به پایش علمی، ایجاد جامعه یادگیرنده حرفه­ای، تولید دانش و نوآوری، ارائه خدمات و مشاوره علمی در حوزه ورزش و تندرستی خواهد پرداخت. به طور مشخص؛ رسالت ذاتی و مأموریت اصلی این قطب تولید و بومی­سازی دانش و فناوری کاربردی برای جامعه و صنعت ورزش کشور به ویژه منطقه شمال در زمینه فعالیت ورزشی با هدف تندرستی و سلامتی عمومی خواهد بود.

تجربه سال­های اخیر نظام علمی و آموزشی در جهان نشان می­دهد که در محیط­ پر تلاطم امروزی رسیدن به اهداف بزرگ و دور برد و پاسخگویی مستمر به نیازمندی­های ذینفعان، جز در سایه ساختارهای کارآمد، برنامه‌ریزی استراتژیک و عملکرد اطمینان‌بخش محقق نمی­شود. سازمان‌های علمی به عنوان متولیان توسعه علمی نیز همانند سایر سازمان‌ها، در معرض این تغییر و تحولات قرار دارند و با مسائل ویژه خود دست به گریبان­اند. تداوم و توسعه این سازمان­ها نیازمند درک به هنگام و درست محیط و تغییرپذیری متناسب با آن است. از این رو، قطب علوم ورزشی و تندرستی برای دستیابی به اهداف مستلزم برنامه راهبردی و اجرایی براساس شناخت دقیق و صحیح قابلیت­های خود و ظرفیت­های محیطی می­باشد. برنامه تدوین شده پیش رو الگوی فعالیت چهار سال اول قطب (1401 – 1398) در دو منظر راهبردی و عملیاتی است که با اجرایی آن قطب ضمن تاسیس و پایدارسازی خود به عنوان مرجع ویژه علم و فناوری حوزه ورزش برای تندرستی کشور به دستاوردهای متنوع و هدفمندی از تولیدات و خدمات دانش­بنیان دست خواهد یافت.