قطب علمی
یکی از چهار محور اصلی چشم انداز 20 ساله کشور در افق 1404، پاسخگویی نظام علمی آموزشی به نیازهای جامعه و صنعت و همچنین دستیابی به جایگاه اول علمی و فناوری در سطح منطقه، تعریف و تعیین شده است. یکی از استراتژیهای اصلی جهت دستیابی به این چسم انداز ایجاد مراکز علمی ویژه و تخصصی محسوب میشود. این مراکز یکی از مهمترین عوامل محرک توسعه کشورها در قرن بیست و یکم، شناخته می شوند که همچون موتورهای محرک توسعه علاوه بر تأمین نیازهای صنعت و جامعه، در تعامل نزدیک با نهادهای مولد فکر و اندیشه ایفای نقش می کنند.
یکی از مقولههایی که نیاز مبرمی به فعالیت مراکز تخصصی علمی و فناوری دارد حوزه تندرستی و سلامت عمومی است. تندرستی یک از نیازهای اساسی و مطلوبیتهای جامعه محسوب میشود. ورزش و فعالیتبدنی از روشهای اصلی دستیابی به تندرستی به صورت فراگیر و پایدار است. کاربرد ارزشمند ورزش در زمینههای مختلف موجب شده است بسیاری از کشورها با بهرهگیری هوشمندانه از اهرم اقتصادی و علمی خویش، برای رشد و ارتقای این پدیده در درون مرزهای خویش بکوشند. در ایران با توجه آمار و اطلاعات نگران کننده از وضعیت شاخصهای سلامتی، بیماریها، کیفیت زندگی، مشارکت اجتماعی، اوقات فراغت در اقشار مختلف کشور نیاز اساسی به تولید و نشر دانش و اطلاعات، تولید تجهیزات و تکنولوژی، تربیت متخصصان و ارائه خدمات و مشاوره برای ترویج فعالیت ورزشی و ارتقای تندرستی وجود دارد. از بین نقشها و متولیان مختلف در توسعه فعالیت ورزشی و ترویج تندرستی مراکز آموزشی، علمی و فناروی نقش پایه و محوری دارند. این مراکز با تربیت نیروی متخصص، تولید علم و فناوری و ارائه خدمات و مشاوره نقش مکملی نسبت به اقدامات دولت و خدمات بازار و صنعت ایفا میکنند. به طور مشخص امروزه فراتر از دانشگاهها و پژوهشگاهها این نقش به طور ویژه توسط قطبهای علمی و دپارتمانهای حرفهای ایفا میشود. با توجه به فقدان چنین مراکز تخصصی و ویژه در حوزه ورزش و علوم ورزشی کشور، وجود یک قطب علمی توانمند و کارآمد یکی از ضرورتهای اصلی توسعه علمی و تکنولوژیک ورزش و سلامت در کشور قلمداد میشود.
قطبهای علمی در درون و وابسته به موسسات علمی و آموزشی مانند دانشگاهها شکل میگیرند. با توجه به اینکه دانشکدههای علوم ورزشی مهمترین مراکز دانشگاهی در حوزه ورزش کشور هستند بنابراین محل مناسبی برای استقرار قطبهای علمی حوزه ورزش محسوب میشوند. در این میان دانشکده تربیتبدنی و علوم ورزشی دانشگاه گیلان از جایگاه ممتازی برخوردار است. این دانشکده با داشتن دپارتمانهای تخصصی و متخصصان توانمند میتواند به عنوان یکی از قطبهای علمی و فناوری برجسته کشور در زمینه علوم ورزشی و تندرستی به نقش آفرینی منطقهای، ملی و حتی بین المللی در صنعت ورزش و سلامت بپردازد. قطب علمی "علوم ورزشی و تندرستی" استقرار یافته در دانشگاه گیلان به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی کشور در انجام مطالعات حوزه علوم ورزشی با رویکرد تندرستی پیشتاز و مرجع خواهد بود. این مرکز با تشکیل مجموعهای از متخصصین علوم ورزشی و تندرستی به پایش علمی، ایجاد جامعه یادگیرنده حرفهای، تولید دانش و نوآوری، ارائه خدمات و مشاوره علمی در حوزه ورزش و تندرستی خواهد پرداخت. به طور مشخص؛ رسالت ذاتی و مأموریت اصلی این قطب تولید و بومیسازی دانش و فناوری کاربردی برای جامعه و صنعت ورزش کشور به ویژه منطقه شمال در زمینه فعالیت ورزشی با هدف تندرستی و سلامتی عمومی خواهد بود.
تجربه سالهای اخیر نظام علمی و آموزشی در جهان نشان میدهد که در محیط پر تلاطم امروزی رسیدن به اهداف بزرگ و دور برد و پاسخگویی مستمر به نیازمندیهای ذینفعان، جز در سایه ساختارهای کارآمد، برنامهریزی استراتژیک و عملکرد اطمینانبخش محقق نمیشود. سازمانهای علمی به عنوان متولیان توسعه علمی نیز همانند سایر سازمانها، در معرض این تغییر و تحولات قرار دارند و با مسائل ویژه خود دست به گریباناند. تداوم و توسعه این سازمانها نیازمند درک به هنگام و درست محیط و تغییرپذیری متناسب با آن است. از این رو، قطب علوم ورزشی و تندرستی برای دستیابی به اهداف مستلزم برنامه راهبردی و اجرایی براساس شناخت دقیق و صحیح قابلیتهای خود و ظرفیتهای محیطی میباشد. برنامه تدوین شده پیش رو الگوی فعالیت چهار سال اول قطب (1401 – 1398) در دو منظر راهبردی و عملیاتی است که با اجرایی آن قطب ضمن تاسیس و پایدارسازی خود به عنوان مرجع ویژه علم و فناوری حوزه ورزش برای تندرستی کشور به دستاوردهای متنوع و هدفمندی از تولیدات و خدمات دانشبنیان دست خواهد یافت.